تاریخ مشکوک

بعضی وقتها که چه عرض کنم، اکثر قریب به اتفاق اوقات ما تنها به تیتر اخبار کار داریم و از خیر متنش می گذریم. اگربه سراغ متنش هم که برویم بسیار کم پیش میاید که آنرا تفسیر و تأویل کنیم. تازه زمانی هم که تفسیر می کنیم بسیار بعید است که علمی (منطقی) و بی طرفانه به اینکار مبادرت کنیم!

این قضیه در مورد اخباری که مشمول زمان شده اند بیشتر به چشم می خورد. مثلا در هنگام مراجعه به تاریخ این تیترهای اخبار تاریخی است که ما را جلب و مفتون می کند و اغلب ما به سراغ سنجیدن صحت و سقم آن و یا شرایط منطقی که بر آن تیتر (واقعه) داستان مترتب بوده نمی رویم. 

فرضا می خوانیم اسکندر مقدونی آمد و با تعدادی محدود سرباز از غرب تا شرق عالم آنروزگار را درنوردید و فتح کرد. هرگز نمی نشینیم و تعمق کنیم که آیا این واقعه اصولا می توانسته اتفاق بیفتد یا خیر. منابع و مؤاخذ آن کدامند و تا چه حد می توان آنها را باور کرد و منطق ما "با توجه به شرایط و امکانات موجود زمانی و مکانی" آیا این واقعه را بر می تابد یا خیر. بسیاری دیگر از داستانهای تاریخی چنینند.

در این رابطه من کل داستان این لشگرکشی های تاریخی و حدود و ثغور امپراتوریهای قبل از قرن بیستم به کتم نمی رود! این شاید بابت آنست که علاقه بسیار به سفر دارم و ابعاد جغرافیایی را تا حدود خوبی می شناسم. 

می دانم که از ایران به یونان (از پرسپولیس به آتن) چه زمینی و چه دریایی آنقدر فاصله زیاد ست که یک پادشاه نتواند لشگرش را از نزدیکی شیراز و به مرور از میان راه جمع کند که یا از راه زمینی: عراق و سوریه و لبنان امروزی و دریای مدیترانه یا ایران و ترکیه امروزی و مدیترانه که هر دو اقلا بالغ بر 2000 مایل یا 3200 کیلومتر می شود (خطوط سبز و سفید نقشه) و یا مستقیما از جنوب ایران سوار کشتی کند و از راه دریایی آنهم حتی بدون داشتن قطب نما چه رسد به نویگیشن و دستگاههای مدرن مسیریابی: خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند و دریای احمر و کانال سوئز و مدیترانه را پشت سر بگذارد که حدود 4600 مایل یا 7400 کیلومتر (خط قرمز در نقشه) میشود، تا برود و با لشگرش به یونان حمله کند! 

آخر با کدام اسباب و لوازم بهداشتی و معیشتی و خورد و خوراک و پوشاک و استحمام و ...؟! با کدام ساز و برگ جنگی مدرن و دیر مستهلک؟ با چه تجهیزات اطلاع رسانی پیشرفته ای؟! با کدامین تلفن و تلکس و رادیو و رادار و ای میل و بی سیم و غیره ای به گوش پادشاه آن کشورهای دوردست (که اصولا نمی دانم از کجا می دانسته اند که وجود خارجی دارند!) میرساندند که شما دشمن ما هستید و ما بهمین خاطر قرار است به شما حمله کنیم! و یا چطور به اقوام سر راه می فهماندند که لباس رزم بر تن کنید و آماده نبرد شوید فرسنگها آنسوتر با ملتی که اصلا نمی شناسید چرا که پادشاهتان چنین می خواهد!

اصلا بفرمایید بدانیم که چرا می بایست اقوام مختلف تن به چنین جنگهای عجیبی بدهند؟ از لحاظ کلی تر با توجه به این همه ابعاد وسیع جغرافیایی فرضی ایران آنروزگار، آن پادشاه فرضی، مثلا خشایارشاه با چه وسیله ای با شهرهای مختلف قلمرو خودش ارتباط داشت؟ حالا نمیگویم فراتر از مرزهایش! آیا تنها سیستم خبررسانی آنروزگار (چاپار=پیک اسب سوار) برای فرمانبرداری کل اقوام و ملل از پادشاه و خراجگزاری آنان کفایت می کرده است؟!...(جل الخالق. من که عمرا باور کنم)...

و البته هزار و یک سوال منطقی دیگر بوجود می آید که آدم را بالکل نسبت به واقعیت تاریخ مکتوب دچار شک و شبهه می کند. 

ولی ما را که انگار نه انگار. می نشینیم سر کلاسهای تاریخ مدرسه و دانشگاه و حتی یکی از این سوالات را هم از معلم و استاد نمی پرسیم و نه تنها همه تاریخ را دربست قبول می کنیم که تازه برایش رگ غیرت هم بر گردن خویش افراشته و به آن فخر و مباهات هم می کنیم و گاهی بر سرش دعوا و یقه گیری ایضا! که ای بابا مــــــــا روزگارانی چنین بودیم و چنان؛ پس گم شوید ای نژادهای پست جز ما چرا که بر خلاف ما بی رگ و ریشه اید!

من هنوز وقتی در زمان حال ( قرن بیست و یکم ) به برخی شهرهای کوچک و دهاتهای کشورهای مختلف می روم؛ با وجود اینهمه امکانات گسترده اطلاع رسانی در قرن فناوری اطلاعات هنوز بسیاری مردمان آن ولایات را می بینم که حتی نمی دانند پشت کوههای صعب العبور نزدیک به محل زندگیشان چیست و چه می گذرد و چه اقوام یا حیواناتی می زیند؛ هنوز نمی دانند که مثلا پایتخت آخوندهای جهان (تهران) کجای این کره خاکیست و آیا قاره آفریقا خوردنیست یا پوشیدنی... 

می بینم که بعضیها حتی نام پرزیدنت خودشان را هم نمیدانند چه رسد به نام و نشانی نماینده های مجلس و هیات وزیران و کلا سران مملکت خود را... پس با یک استقرای ساده به این نتیجه می رسم که چند صد سال پیش اوضاع بالطبع بسیار افتضاح تر بوده است و چند هزار سال پیش که دیگر نگو و نپــــرس ... و با خود می گویم "ببین آنروزگاران که چهارپایان یا ماکزیمم چرخهای چوبی تنها وسیله نقلیه سریع آدمی روی خاک بوده، چه خبر بوده است"!

روزگارانی که هر کس برکه آبی گیر می آورد کنارش بیتوته می کرد و برای خود قلمرویی تعیین می کرد و با بهره برداری صرفا از طبیعت پیرامون خودش ارتزاق می کرد و خانواده و قومی کوچک تشکیل می داد و از قلمروش مقابل دیگران به دفاع برمیخاست تا اینکه به مرور قومها وسیع تر میشد و بعد از زاد و ولد چند نسل، تبدیل به روستایی و شهری میشد و ولایتی. 

اشخاص آن دیار تنها زمانی آگاه میشدند که 100 کیلومتر آنطرف تراز ایشان چه می گذرد که یکی از شهروندان جسور جرئت می کرد که به سفر برود ودر هنگام بازگشت (اگر البته بازگشتی صورت می گرفت) اطلاعات نصفه و نیمه خود را با چاشنی اغراق و دروغ با دیگران قسمت نماید و بدین ترتیب مردمان از حال و روز دهات آنسوی جنگلها یا رودهای اطرافشان مطلع شوند. 

اما ما با کمال تعجب می خوانیم که یک سلسله پادشاهی در همان روزگارمثلا 10 میلیون کیلومتر مربع وسعت داشت و چنان این قلمرو را اداره می کرد که تو گویی دولت با ملت در فضای سایبرنتیک در ارتباط تنگاتنگ دائمی بوده است! آیا اینها همه عجیب نیست به نظر شما؟ ذهنتان را هم قلقلک نمی دهد؟ به نظر من که نه تنها بسیار عجیب که بی حد غریب هم هست!

مشکل بزرگ دیگرِ من در تشکیک به روایات تاریخی کتب تاریخ، اشکال عمده دنیای باستان یعنی ارتباط برقرار کردن اقوام و ملل بواسطه فقدان زبان مشترک در دنیای باستان است. نمی دانم آیا شما شده از شهرخودتان به شهرهای حتی خیلی نزدیک به محل زندگیتان بروید و اصلا نفهمید آدمهای آنجا به هم چه می گویند؟ برای من که زیاد پیش آمده. مثلا روزی بختی دست داد که به شهر "بادرود" از توابع شهر کاشان بروم. باور کنید همانقدر از زبان این هموطنان چیزی فهمیدم که زبان ابوریجینهای استرالیا را می فهمیدم. یا سنندج یا تبریز و ... همه به همین سیاق. 

چه باشعور بودند انسانهایی که زبان ملی و رسمی درست کردند برای ساکنان یک خطه و از آن مهمتر خدا پدر و مادر این انگلیسیهای کولونیالیست را هم بیامرزد که لااقل یک کار خیر کردند برای ما و زبانشان را در کره زمین به عنوان زبان مشترک باب کردند که اگر نمی کردند هرجا می رفتیم باید تا چند ماه با دست و پا حرف میزدیم بجای زبان تا اصول اولیه زبان محلی آنجاها را بیاموزیم.

حالا می خواهم بدانم که با وجود این اشکال عمده یعنی زبان مشترک، چطور ملل قدیم که سیستم آموزشی مدون و زبان رسمی و بین المللی نداشتند اصولا فرمانبردار یک حکومت و قوانین آن می شدند؟

دررابطه با خدمات غیر ارادی انگلیسیها و برخی دیگر از اروپائیان حداقل در ارتباط با "گسترش اطلاعات" در پُست بعدی بیشتر خواهم پرداخت که هم ادامه بحث "درست خواندن" وقایع و اخبار ابتدای این پُست را پی بگیرم و هم در اینجا بیش از این چشم و چار شما را خسته نکنم. پس تا پُست بعدی بدرود.