نمیدانم تکلیف آدم با ترانه ای با مضمون اجتماعی عالی که فوق العاده از لحاظ موسیقی و سازبندی و تنظیم زیبا و قدرتمند است ولی از شعری سست یا مهجور رنج میبرد، چیست. اگر شما میدانید راهنمایی کنید چون من اکنون با این وضعیت روبرو هستم:
ابتدا بیایید تا با هم آنرا بشنویم:
و سپس ببینیم اشکالاتش کجاست.
شعر ابتدا خیلی زیبا و آهنگین آغاز میشود: "من یک زنم، که می زنم، به سیم آخر و میگم: منو ببین، یه آدمم"
اما اینجا یکدفعه میزند به جاده خاکی:
"که از توئه پوست تنم!" (خب این کاملا غلط است! یعنی چه که زن پوست تنش از مرد است؟!)
"ندا منم"
"هوا منم" (یعنی چه که "هوا" منم؟! بهتر است در کنار ندا که هم اسمی خاص است (دختری که سال 88 در خیابان به قتل رسید) و هم به معنی بانگ و آواز از هم ردیف و هم قافیه اش "صدا" استفاده شود.)
"صدای نسل ما منم" (این هم بی معنی و ناخوشایند است. چون شعر دارد از زبان یک زن بمعنای عام کلمه و یک هویت مطرح میشود نباید آنرا ناگهان به گوینده فروکاست.)
"اگرچه بستی بالمُ"
"رهاتر از رها منم" (رهاتر از رها یعنی چه؟! رها کیست؟ باید رهاتر از یک عنصر و تمثال رها باشد نه خود کلمه رها!)
(خب تا اینجا یکسری اشکالات کوچک را با هم دیدیم اما متاسفانه پارت دوم کاملا مشکل دار است. آنهم مشکلات مفهومی:
"اگرچه جنس شیشه ام" (اینجا اولین چیزی که به ذهن شنونده متبادر میشه بر خلاف دید شاعر "جنس شیشه خورده" است که صفتی ناپسند است وانگهی زن از جنس شیشه و شکستنی نیست بلکه اتفاقا بسیار هم قوی است و سنگ مثال بهتری است تا شیشه!)
قوی تر از همیشه ام" (چرا مگر الان اتفاق خاصی افتاده که زن الان قوی تر از همیشه است؟ زن همواره قوی بوده و این قدرت امروز بیشتر نشده است. چیزی که بیشتر شده فهم عمومی جامعه است. عرض کردم که نباید مفهوم "زن بودن" را به متکلم فروکاهیم بلکه "زن" یک تعریف خاص است برای نیمی از نفوس جامعه انسانی. اینجا وقنی میگوید قوی تر از همیشه ام تنها برای گوینده، یعنی خواننده مصداق دارد که همانطور که بیان شد اشتباه است.)
"نبین نحیفه ساقه هام" (اینجا بنظرم مثل "شیشه" خواندن "زن" باز ترمی توهین آمیز عنوان شده است. کی گفته است که ساقه های "زن" نحیف است. نمیدانم لزوم اینکه شاعر برای بار دوم چنین خبطی مرتکب شده و زن را کوچک انگاشته، چه بوده است!)
"درخت کهنه ریشه ام" (اگر ساقه از دید شاعر نحیف شد، خب بالطبع یعنی ریشه آن سست بوده است و نه قدرتمند! و باز این بجای یک اعتباربخشی، در واقع یک تناقض است)
" همیشه بوده باورم، که با تو من برابرم" (این...ای...بدک نیست!)
"اگر قویه بازوهات، بجاش من هم یک مادرم!" (نشاندن "مادری" در مقابل زور بازو سومین و بدترین جمله توهین آمیز کل این شعر است که احتمالا شاعر جوان آن که نمیدانم کیست برخلاف هدفش، به آن مبادرت ورزیده است.)
"نقابو پاره می کنم، خیال چاره میکنم" (چرا وقتی حجاب هست و در حقیقت اولین چیزی که یک زن مترقی در حکومت اسلامی باید از آن عبور کند حجاب است و اتفاقا با نقاب هم قافیه هم هست، شاعر از نقاب بجای حجاب استفاده کرده است؟! در ضمن نقاب را پاره نمی کنند، معمولا بر میدارند.)
"شب سیاهو تیره رو، پراز ستاره می کنم" (این هم خوب است)
حال بیاییم با توجه به اشکالات فوق با یک بازنگری و ویرایش ساده بدون دست زدن به ترکیب و پیام زیبای این شعر، آنرا اصلاح نماییم. ]چیزی بدین شکل:
"من یک زنم، که می زنم، به سیم آخر و میگم"
"منو ببین، یه آدمم، که با تو همراه و همدمم"
"ندا منم، صدا منم، طلایه دار و مأمنم"
"اگرچه بستی بالمُ، رهاتر از هوا منم"
"اگر شبیه گل تنم، به وقتش همچو آهنم"
"نبین ظریفه برگهام، قوی ترین دوا منم" (تمثیل ظرافت زن به گل و گیاه دارویی برای درمان جامعه)
"همیشه بوده باورم، که با تو من برابرم"
"اگر قویه باورهات، منم که با وفاترم" (این یک مثال نیک برای تقابل ست، نه زور بازو در قبال مادر بودن!)
"حجابو پاره می کنم، خودم اداره میکنم"
"شب سیاه و تیره رو، پراز ستاره می کنم"
//////////////////////////
خب، حال به گمان من این شد یک شعر حماسی وافعی و معنی دار از زبان یک زن به اجتماع مرد زده سنتی و عقب مانده اسلامی.
ای کاش میشد کانونهایی غیر انتفاعی در اینترنت تأسیس کرد که خواننده قبل از خواندن هر شعری، آنرا به آن کانون ارسال کند برای ویرایش و سپس بدون نام بردن از نام ویرایشگر، با اعتبار نام همان شاعر اولیه آنرا اجرا نماید. چیزی که من دوست داشتم کاش میشد رعنا این ترانه را دوباره اجرا کند با همین یا مشابه این شعر اصلاح شده با نام همان شاعر اصلی اثر.
4 آگوست 22، مسقط
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر